Những lưu ý khi sử dụng hóa chất để đảm bảo an toàn tuyệt đối
Hóa chất được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, y tế, nông nghiệp và gia dụng. Tuy nhiên, nếu không biết cách sử dụng đúng, hóa chất có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và môi trường. Hãy cùng tìm hiểu những lưu ý khi sử dụng hóa chất để đảm bảo an toàn cho công nhân viên:
1. Khái niệm về hóa chất nguy hiểm
Hóa chất nguy hiểm là những chất hoặc hỗn hợp có khả năng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, môi trường và tài sản khi tiếp xúc hoặc sử dụng không đúng cách. Những hóa chất này có thể tồn tại dưới dạng rắn, lỏng, khí hoặc hơi và có các đặc tính nguy hiểm như cháy nổ, ăn mòn, độc hại, phản ứng hóa học mạnh hoặc gây ô nhiễm môi trường.
Phân loại hóa chất nguy hiểm
Theo tiêu chuẩn quốc tế (GHS – Hệ thống hài hòa toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hóa chất), hóa chất nguy hiểm thường được chia thành các nhóm sau:
| Chất dễ cháy, nổ | Gồm các chất có khả năng bắt lửa hoặc phát nổ khi tiếp xúc với oxy, nguồn nhiệt hoặc va chạm mạnh (ví dụ: xăng, cồn, khí propane). |
| Chất độc hại | Gồm các chất có khả năng gây tổn thương sức khỏe con người khi tiếp xúc qua da, đường hô hấp hoặc đường tiêu hóa (ví dụ: asen, thủy ngân, khí clo). |
| Chất ăn mòn | Có khả năng phá hủy mô sống và vật liệu khi tiếp xúc (ví dụ: axit sulfuric, natri hydroxit). |
| Chất phản ứng mạnh | Gây ra các phản ứng hóa học nguy hiểm khi tiếp xúc với nước, không khí hoặc các chất khác (ví dụ: natri kim loại, peroxit hữu cơ). |
| Chất gây ô nhiễm môi trường | Có thể gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái khi thải ra ngoài môi trường (ví dụ: dầu nhớt, thuốc trừ sâu). |
2. Tác động tiêu cực của hóa chất đối với sức khỏe con người
Hóa chất nguy hiểm có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, bao gồm:
a. Tác động cấp tính (ngắn hạn)
Đây là những ảnh hưởng xảy ra ngay sau khi tiếp xúc với hóa chất độc hại, có thể bao gồm:
- Kích ứng da và mắt: Một số hóa chất có thể gây viêm da, mẩn đỏ, phồng rộp hoặc bỏng khi tiếp xúc trực tiếp (ví dụ: axit sulfuric, kiềm mạnh).
- Ngộ độc cấp tính: Xảy ra khi hít phải khí độc hoặc nuốt phải hóa chất, gây triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, co giật, suy hô hấp (ví dụ: ngộ độc khí CO, cyanide, thuốc trừ sâu).
- Suy hô hấp: Một số hóa chất dạng khí hoặc hơi có thể gây kích ứng phổi, khó thở hoặc thậm chí tử vong (ví dụ: amoniac, clo, formaldehyde).
- Bỏng hóa chất: Các chất ăn mòn mạnh có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho mô sống, gây hoại tử nếu không xử lý kịp thời.
b. Tác động mãn tính (dài hạn)
Tiếp xúc với hóa chất trong thời gian dài có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng:
- Ung thư: Nhiều hóa chất độc hại có khả năng gây ung thư khi tiếp xúc lâu dài, như benzene (gây ung thư máu), formaldehyde (ung thư phổi), asen (ung thư da, gan).
- Tổn thương hệ thần kinh: Một số hóa chất ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây mất trí nhớ, run rẩy, rối loạn tâm thần (ví dụ: chì, thủy ngân, dung môi hữu cơ).
- Rối loạn nội tiết: Một số hóa chất có thể làm rối loạn hormone, ảnh hưởng đến sinh sản và sự phát triển của cơ thể (ví dụ: dioxin, BPA trong nhựa).
- Bệnh phổi mãn tính: Tiếp xúc với bụi hóa chất hoặc khí độc có thể gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), xơ phổi (ví dụ: amiăng, silic).
- Suy giảm miễn dịch: Một số hóa chất có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn
3. 10 nguyên tắc an toàn khi làm việc với hóa chất
- Đọc kỹ hơp đồng an toàn lao động và bảng dữ liệu an toàn (MSDS) của hóa chất.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ lao động (PPE) phù hợp (găng tay, kính bảo hộ, khẩu trang, đồng phụ chống hóa chất).
- Làm việc trong khu vực thông gió, hạn chế nguy cơ hít phải chất độc.
- Tránh tiếp xúc da và mắt với hóa chất.
- Không ăn uống trong khu vực làm việc với hóa chất.
- Bảo quản theo quy định, ghi nhãn rõ ràng.
- Tránh trộn lẫn hóa chất mà không rõ tính chất.
- Xử lý sự cố hóa chất nhanh chóng theo quy trình.
- Khám sức khỏe định kỳ.
- Huấn luyện an toàn cho người lao động.
4. Hướng dẫn bảo quản hóa chất đúng cách
- Bảo quản trong dụng cụ có nhãn mác rõ ràng.
- Tách riêng các hóa chất có nguy cơ phản ứng.
- Lưu trữ trong khu vực mát, tránh ánh năng mặt trời.
- Giữ chế độ thông gió và đóng kín khi không sử dụng.
- Theo dõi hạn sử dụng và xử lý chất hết hạn đúng quy trình.
Trên đây là những nguyên tắc quan trọng khi làm việc với hóa chất, giúp giảm nguy cơ tai nạn và đảm bảo an toàn lao động.
